Ngay từ khi thành lập, Đảng ta đã coi trọng việc giữ gìn kỷ luật Đảng và công tác kiểm tra trong Đảng. Điều lệ Đảng năm 1930 quy định trách nhiệm của đảng viên và các Đảng bộ là chấp hành kỷ luật Đảng một cách nghiêm khắc. Điều lệ Đảng được thông qua tại Đại hội lần thứ nhất của Đảng ngày 29/3/1935 đã chỉ rõ: để kiểm tra và chỉ đạo công tác của địa phương, các cấp ủy có thể đặt ra Ban Đặc biệt ủy viên để tra xét những vấn đề phạm đến kỷ luật khi Đảng ta chưa có điều kiện lập ra cơ quan kiểm tra chuyên trách. Đến cuối năm 1947, đầu năm 1948, do yêu cầu lãnh đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Trung ương mới điều một số cán bộ ở các tỉnh về tăng cường cho cơ quan Trung ương và ngày 16/10/1948, Đảng ra quyết nghị thành lập Ban Kiểm tra Trung ương.
Sự ra đời của Ban Kiểm tra Trung ương - Cơ quan Kiểm tra chuyên trách đầu tiên của Đảng là một tất yếu khách quan, nhằm đáp ứng yêu cầu của công tác xây dựng Đảng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Đây cũng là căn cứ để Thường vụ Bộ Chính trị khoá VIII đồng ý lấy ngày 16/10/1948 là Ngày truyền thống Ngành Kiểm tra của Đảng.
Trải qua 77 năm hoạt động và rèn luyện, ngành kiểm tra Đảng từng bước phát triển, ngày càng được kiện toàn và lớn mạnh. Công tác kiểm tra Đảng qua các thời kỳ đã góp phần to lớn vào sự nghiệp cách mạng của Đảng. Công tác kiểm tra Đảng có bước phát triển toàn diện, cùng với các ban xây dựng Đảng góp phần to lớn vào những thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc…
Phát huy truyền thống vẻ vang "Tuyệt đối trung thành với Đảng, tận tụy với nhiệm vụ, trung thực, liêm khiết, đoàn kết, kỷ luật", dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, ngành Kiểm tra Đảng đã không ngừng lớn mạnh, khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác xây dựng Đảng. Các thế hệ cán bộ kiểm tra từ Trung ương đến cơ sở luôn nêu cao tinh thần trung thành-liêm chính-khách quan-công tâm-kiên quyết góp phần giữ vững kỷ cương, kỷ luật của Đảng củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng.
Công tác kiểm tra, giám sát đã và đang trở thành một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của cấp uỷ góp phần ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống phòng chống tham nhũng, tiêu cực, giữ vững sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng. Đặc biệt trong những năm gần đây, ngành Kiểm tra Đảng đã có nhiều đổi mới về nội dung, phương pháp, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm minh các tổ chức đảng và đảng viên vi phạm, nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng; giữ vững kỷ cương, kỷ luật của Đảng. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã biểu thị sự thống nhất với nhiều nội dung quan trọng về công tác kiểm tra giám sát và kỷ luật của Đảng: "Tiếp tục tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm và quyết tâm chính trị của toàn Đảng đối với công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng".
Từ ngày 01/7/2025, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, hiện nay Uỷ ban Kiểm tra Đảng uỷ xã Xuân Mai gồm 04 đồng chí: 01 đồng chí Chủ nhiệm, 2 đồng chí uỷ viên và 1 chuyên viên. Mặc dù mới được thành lập trong nhiệm kỳ đầu tiên (2025 - 2030), Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy xã Xuân Mai đã nhanh chóng kiện toàn tổ chức, ban hành quy chế, quy định, triển khai các chương trình kiểm tra, giám sát toàn khóa và định kỳ. UBKT đã chủ động tham mưu giúp cấp ủy ban hành nhiều văn bản quan trọng, kịp thời giám sát việc thực hiện các nghị quyết, kết luận của Trung ương, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, cũng như công tác sinh hoạt chi bộ. Những kết quả bước đầu đã khẳng định vai trò, uy tín của UBKT trong việc giữ gìn kỷ luật, kỷ cương của Đảng, tạo nền tảng vững chắc để xây dựng Đảng bộ xã ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Kỷ niệm 77 năm ngày truyền thống Ngành Kiểm tra Đảng là dịp để mỗi chúng ta ôn lại những thành quả, đóng góp của Ngành kiểm tra vào sự phát triển lớn mạnh không ngừng của Đảng, của Đất nước ta qua từng giai đoạn lịch sử, với niềm vinh dự, tự hào. Những kết quả đó đã góp phần xây đắp nên truyền thống đáng trân trọng, tự hào của công tác kiểm tra của Đảng, đóng góp quan trọng vào công tác xây dựng đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Trải qua 77 năm xây dựng và phát triển, đội ngũ cán bộ làm công tác kiểm tra của Đảng bộ xã Xuân Mai luôn tuyệt đối trung thành và tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng; có bản lĩnh chính trị, đấu tranh, ngăn chặn tình trạng tiêu cực trong Đảng, bộ máy Nhà nước, bảo vệ đường lối quan điểm, nguyên tắc của Đảng, củng cố tổ chức, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.